Χέρια ψηλά – και παρακαλώ, κρατήστε τα για λίγο. Ελάχιστοι σκέφτονται πόσο απίστευτα πολλά κάνουν τα “εργαλεία λαβής” με τις λεπτές αρθρώσεις που διαθέτουμε στην καθημερινότητα χωρίς να το συνειδητοποιούμε. Με τα 27 τους οστά και τους πάνω από 30 μύες και τένοντες, τα χέρια και τα δάχτυλα είναι πραγματικοί πρωταθλητές της λεπτής δεξιότητας κίνησης. Το πόσο πολύ τα χρειαζόμαστε γίνεται εμφανές μόνο όταν αρχίζουν να πονούν.
Έως και το 10% του πληθυσμού πάσχει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του από το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα[1]. Τι είναι αυτό βασικά; Ο καρπιαίος σωλήνας είναι ένας ελεύθερος χώρος ανάμεσα στα οστά του καρπού και μιας δυνατής ταινίας συνδετικού ιστού ονόματι εγκάρσιος σύνδεσμος στην εσωτερική πλευρά της άρθρωσης. Μέσα από αυτό το άνοιγμα διέρχεται, πέρα από τους τένοντες, ένα σημαντικό νεύρο, το μέσο νεύρο που διέρχεται από τον καρπό στην παλάμη, και που ελέγχει την κινητικότητα και την ικανότητα αίσθησης της άκρας χειρός. Στο σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα, αυτό το νεύρο είναι συμπιεσμένο και παγιδευμένο. Τα συμπτώματα είναι ποικίλα, συνήθως εμφανίζονται πόνοι και αίσθηση μουδιάσματος στο χέρι, ένα μυρμήγκιασμα στα πρώτα τρία δάχτυλα και σημαντική απώλεια δύναμης. Και η φλεγμονή της τενοντοελυτρίτιδας (ινώδες έλυτρο), δηλαδή η τενοντίτιδα του καρπού ανήκει στις κλασικές παθήσεις που σχετίζονται με το χέρι. Τα έλυτρα των τενόντων είναι “μαξιλάρια ασφαλείας” γεμάτα με “συνοβιακό υγρό”, τα οποία περιβάλλουν προστατευτικά τους τένοντες όταν πρέπει να ολισθήσουν ή να κυλήσουν σε μεγαλύτερη απόσταση – για παράδειγμα, οι καμπτήρες στην περιοχή της άρθρωσης του καρπού. Γι’ αυτό πονάει η άρθρωση του καρπού, όταν φλεγμαίνονται τα έλυτρα των τενόντων, ή τουλάχιστον οι επηρεαζόμενοι τένοντες είναι τότε πολύ ευαίσθητοι στην πίεση. Και οι δύο παθήσεις αποδίδονται συχνά στην κλασική ιατρική στη συνεχή επιβάρυνση της άρθρωσης του καρπού, προκαλούμενη για παράδειγμα από το καθάρισμα, την κηπουρική ή τη χρήση δονούμενων εργαλείων. Στην ιατρική επιστήμη καταγράφεται ακόμη μία πάθηση που μπορεί να προκύψει η προκληθεί από επαναλαμβανόμενη, μονόπλευρη καταπόνηση: το σύνδρομο του “ποντικιού” ή του “πληκτρολογίου”, ιατρικά αποκαλούμενο σύνδρομο Repetitive-Strain-Injury, ή σύντομα RSI-Syndrom . Τώρα πολλοί σίγουρα θα καταλάβουν ότι τους αφορά ενδεχομένως. Γιατί το σύνδρομο του “ποντικιού” προκαλείται από τη συνεχή, ακατάπαυστη χρήση του ποντικιού και του πληκτρολογίου του υπολογιστή. Τα δύο τρίτα των “φανατικών του γραφείου” πάσχουν από αυτό. Υπάρχουν εκατομμύρια θέσεις εργασίας γραφείου με πολλά χέρια, που πρέπει να αντέχουν την καταπόνηση αυτή καθημερινά σχεδόν χωρίς διακοπή[2]. Αυτό μπορεί – αν δεν αντισταθμιστεί στοχευμένα – να οδηγήσει σε πολύ αόριστες παθήσεις, που μπορεί να επηρεάσουν όχι μόνο τον αντίχειρα, αλλά και το χέρι και την άκρα χειρός ή την παλάμη ή τον καρπό, τον ώμο και τον αυχένα. Ένα μεγάλο πρόβλημα για τη σωστή αντιμετώπιση των πασχόντων είναι το εξής: Στο σύνδρομο “του ποντικιού”, οι απεικονιστικές διαγνωστικές μέθοδοι συχνά δεν παρέχουν κανένα ή λίγα ευρήματα [3]. Η τεχνολογία έχει λοιπόν και τις σκοτεινές πλευρές της, αν δεν γνωρίζουμε αυτές τις σχέσεις με τους μύες και τις περιτονίες. Το βλέπουμε επίσης στον λεγόμενο “Αντίχειρα των μηνυμάτων” ή τενοντίτιδα de Quervain, ή αλλιώς τενοντοελυτρίτιδα de Quervain. Εδώ, οι τένοντες της μετακαρπιοφαλαγγικής άρθρωσης του αντίχειρα υποφέρουν από φλεγμονή στο έλυτρο του τένοντα. Ο σχετικά μικρός αντίχειρας σε σύγκριση με το σώμα μπορεί να προκαλέσει μεγάλες ενοχλήσεις. Δοκιμάστε τις θεραπευτικές διατάσεις συστολής μας.

Υπάρχουν ακόμη πολλά άλλα προβλήματα που πλήττουν τα χέρια. Για παράδειγμα, το γάγγλιο, ένας καλοήθης “κόμπος” γεμάτος με ιστικό υγρό, που εμφανίζεται στις αρθρώσεις των χεριών και των δακτύλων. Μπορεί να δημιουργηθεί όταν υγρό αποδιώκεται από την άρθρωση, αλλά προκαλεί δυσφορία μόνο όταν πιέζει νεύρα, τένοντες ή μύες. Συχνά είναι, επίσης, αποτέλεσμα μιας εκφυλιστικής οστεοαρθρίτιδας. Όταν η οστεοαρθρίτιδα επηρεάζει τον καρπό και ενώ όλες οι συντηρητικές και ελάχιστα επεμβατικές προσπάθειες για τη θεραπεία του πόνου έχουν αποτύχει, η άρθρωση ακινητοποιείται χειρουργικά εν μέρει ή πλήρως. Στην ιατρική, αυτό ονομάζεται Αρθρόδεση [4]. Οι έρευνες έδειξαν ένα ποσοστό παρενεργειών έως και 29% και ένα ποσοστό επαναληπτικού χειρουργείου λόγω επιπλοκών έως και 19% μετά από χειρουργικές ακινητοποιήσεις. Δηλαδή: Μετά από κάθε τρίτη χειρουργική ακινητοποίηση (Αρθρόδεση) προκύπτουν επιπλοκές όπως κατάγματα λόγω στρεσαρίσματος των αρθρώσεων, ρήξεις τενόντων ή σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα. Και στο ⅕ σχεδόν των εγχειρήσεων, ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί εκ νέου σε χειρουργική επέμβαση μετά από κάποιο χρονικό διάστημα.[5] Η εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα των δακτύλων επηρεάζει συνήθως μία συγκεκριμένη διάρθρωση των δακτύλων. Εμφανίζεται εντεινόμενη ήδη από την ηλικία των 40 ετών, ιδιαίτερα όμως στις γυναίκες κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης [6]. Η πιο συχνή μορφή εκφυλιστικής οστεοαρθρίτιδας στην περιοχή της άκρας χειρός είναι η λεγόμενη Ριζάρθρωση. Εδώ, η καρπομετακάρπιος διάρθρωση του αντίχειρα υποφέρει από μεγάλη φθορά. Βρίσκεται στη μετάβαση από την εσωτερική επιφάνεια της παλάμης προς τον αντίχειρα. Η Ριζάρθρωση εμφανίζεται κυρίως στις γυναίκες μετά το 50ο έτος. Η συχνότητα αυξάνεται όμως με την ηλικία: Άτομα άνω των 80 ετών υποφέρουν από Ριζάρθρωση σε ποσοστό έως και 90%[7]. Εάν οι νάρθηκες για ακινητοποίηση, τα αναλγητικά ή ακόμη και οι ενέσεις κορτιζόνης δεν δίνουν το επιθυμητό μόνιμο ή διαρκής αποτέλεσμα, ο αντίχειρας καταλήγει τελικά στο χειρουργείο. Υπάρχουν πολλές χειρουργικές τεχνικές, όπως η ακινητοποίηση (Αρθρόδεση) και η αρθροσκόπηση για τη λείανση των αρθρικών επιφανειών και, ολοένα και περισσότερο, εφαρμόζεται η προσθήκη τεχνητής άρθρωσης (ενδοπρόσθεση). Για τον αντίχειρα χρησιμοποιούνται σήμερα προσθήκες από διάφορα υλικά: σιλικόνη, κεραμική, πολυαιθυλένιο, MoPyC ή μέταλλο. Όλα έχουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους, αλλά ένα κοινό χαρακτηριστικό είναι ότι μπορούν να αποτύχουν, επειδή το εμφύτευμα χαλαρώνει ή ξεκουμπώνει[8]. Επίσης, ένας “Εκτινασσόμενος δάκτυλος” και, πιο σπάνια, ένας “Εκτινασσόμενος αντίχειρας” μπορούν να είναι δυσάρεστοι και να προκαλούν πόνο στο δάκτυλο και στην παλάμη. Σε αυτή την περίπτωση, το δάκτυλο παραμένει σαν να είναι παραλυμένο σε μια θέση, επειδή ο τένοντάς του είναι παγιδευμένος. Κατά το άνοιγμα της γροθιάς, οι πάσχοντες πρέπει συχνά να καταβάλλουν πολύ μεγάλη προσπάθεια και μερικές φορές ακόμη και να βοηθήσουν με το άλλο χέρι, για να επαναφέρουν το δάκτυλο σε πλήρη έκταση. Και αυτό συμβαίνει τότε ξαφνικά δηλαδή η εκτίναξη, ως μια απότομη κίνηση. Αυτή η πάθηση της άκρας χειρός αυξάνεται επίσης σήμερα, ενώ σημειώνεται σε περίπου 3% του πληθυσμού[9]. Κάπως πιο σπάνια εμφανίζεται η νόσος Dupuytren (ρίκνωση της παλαμιαίας απονεύρωσης), μια καλοήθης, κομφοειδής υπερπλασία των τενόντων στην παλάμη. Ως αποτέλεσμα, συστέλλονται, έτσι τα δάκτυλα των πασχόντων ώστε κάμπτονται προς την παλάμη και δεν μπορούν πλέον να εκτείνονται εύκολα ή καθόλου. Τα μικροκαμωμένα μας δάκτυλα μπορούν να μετακινήσουν σε μια εβδομάδα από μισό έως έναν τόνο.

Συμβαίνει το ίδιο με τα χέρια όπως και με άλλες αρθρώσεις: Φορτώνουμε τα χέρια και τα δάκτυλα μονόπλευρα και δεν εκμεταλλευόμαστε ολόκληρο το φάσμα κίνησης που έχουν να προσφέρουν με τους μύες και τους τένοντές τους. Παρατηρήστε το στον εαυτό σας: Η θέση των καρπών και των δακτύλων σας παραμένει πάντα σε μια παρόμοια γωνία, είτε κάθεστε στο γραφείο, στον πάγκο εργασίας ή στο τραπέζι, είτε πληκτρολογείτε στο πληκτρολόγιο, είτε λιμάρετε ή τρώτε. Οι αρθρώσεις των καρπών και τα δάκτυλα είναι πάντα περισσότερο ή λιγότερο σε κάμψη, σπάνια εκτεταμένα ή ακόμη και υπερεκτεταμένα. Συχνά επαναλαμβάνουμε ξανά και ξανά τις ίδιες κινήσεις, όπως με το ποντίκι του υπολογιστή. Το γεγονός ότι και στην εργασία γραφείου ασκούνται σημαντικές δυνάμεις, το δείχνει το ακόλουθο παράδειγμα: Αν υπολογίσουμε περίπου 7 γραμμάρια δύναμης ανά χτύπημα η πάτημα στο πληκτρολόγιο, τότε οι εργαζόμενοι σε υπολογιστές μετακινούν μετά από μόλις μια εβδομάδα συνολικά 1/2 έως 1 τόνο βάρους. Αυτό οδηγεί σε συστολές σε όλους τους εμπλεκόμενους μύες, οι οποίες συστολές επίσης συναθροίζονται, οπότε προκύπτουν μόνιμα υψηλές τάσεις στους μύες. Η πρόληψη είναι για τα δάκτυλα και τους καρπούς επομένως ακόμη πιο σημαντική από ό,τι για άλλες περιοχές του σώματος. Τεταμένοι μύες και περιτονίες μειώνουν τον μεταβολισμό, δημιουργούνται εναποθέσεις και επασβεστώσεις.

Μέσω της μόνιμης κάμψης των δακτύλων και των αρθρώσεων των καρπών, μερικές φορές καθ’ όλη τη διάρκεια μιας εργάσιμης ημέρας, συστέλλονται όλοι οι εμπλεκόμενοι καμπτήρες μύες. Οι ανταγωνιστές τους, οι εκτείνοντες μύες των αρθρώσεων των καρπών και των δακτύλων, πρέπει να αντισταθούν και να δημιουργήσουν μια αντίθετη τάση, ώστε ο καρπός με τα δάκτυλά του να μην περιέλθει ακόμη περισσότερο σε μια καμπτόμενη θέση που θα μας εμπόδιζε στην καθημερινότητα. Αυτές οι υπερβολικές τάσεις ανάμεσα στους καμπτήρες και τους εκτείνοντες ερεθίζουν τους τένοντες και τους μύες που προσφύονται στις αρθρώσεις, και οδηγούν στις περιγραφόμενες καταστάσεις πόνου στους καρπούς και τα δάκτυλα. Γίνεται επίσης σαφές γιατί τόσο συχνά επηρεάζεται ο αντίχειρας: επειδή σε μία λαβή είναι πάντα μόνος του και λαμβάνει ιδιαίτερα πολλά ερεθίσματα για να συσταλλεί. Σε παθήσεις όπως η Στενωτική τενοντοελυτρίτιδα – ο Εκτινασσόμενος δάκτυλος ή η νόσος Dupuytren (ρίκνωση της παλαμιαίας απονεύρωσης), η έλλειψη κίνησης ή η μονόπλευρη κίνηση οδηγούν επίσης σε αυξημένη τάση. Ως αποτέλεσμα, οι τένοντες μπορεί να αυξηθούν σε όγκο, να δημιουργούνται κόμβοι, και η ελαστικότητα των απονευρώσεων (retinacula), των ινωδών δακτυλίων (fibrous pulleys), των δακτυλοειδών συνδέσμων (annular ligaments) και τα ινωδών ελύτρων(fibrous sheaths) μπορεί να μειωθεί [10, 11]. Επειδή οι τένοντες είναι ήδη σε πολύ μεγάλη τάση, παραμένουν σφηνωμένοι στις μικρές αυτές υποστηρικτικές δομές. Αν μειώσουμε την τάση, τότε διαπερνούν πολύ πιο εύκολα αυτές τις υποστηρικτικές δομές. Όταν ο μεταβολισμός στη συνέχεια αρχίζει να φτάνει σε πιο φυσιολογικά επίπεδα, τα άλατα ασβεστίου μπορούν επίσης να αφαιρεθούν από τον οργανισμό μας. Ό,τι μπορούμε να περιγράψουμε για άλλες αρθρώσεις, ισχύει και εδώ: Η υψηλή τάση των ιστών περιορίζει τα αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν την περιοχή, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο μεταβολισμός της περιοχής και να μπορούν να εναποτεθούν άλατα ασβεστίου. Επιπλέον, τα οστά των εμπλεκόμενων αρθρώσεων συγκλίνουν περισσότερο, οπότε είναι πιο πιθανό να προκύψει τριβή και φθορά. Η υψηλή πίεση μπορεί επίσης να προκαλέσει τη δημιουργία ενός γάγγλιου, επειδή το υγρό απομακρύνεται από την άρθρωση και προκαλεί έναν “κόμπο”. Οι εγχειρήσεις δεν είναι μερικές φορές τίποτα περισσότερο από ένα καλοπροαίρετο λάθος της ιατρικής.

Αντιστάθμιση, αντιστάθμιση, αντιστάθμιση! Ευχαρίστως και εναλλάξ με τις κινήσεις που οδηγούν σε συστολή. Το να παίζεις πιάνο, για παράδειγμα, είναι μια ιδανική άσκηση. Διότι οι επιδέξιοι παίκτες πάντα επαναφέρουν τα δάκτυλά τους στην υπερέκταση, αντισταθμίζοντας έτσι άμεσα τις συστολές των καμπτήρων μυών. Όσοι δεν είναι τόσο βιρτουόζοι, μπορούν να επιτύχουν αυτό το θετικό αποτέλεσμα και με τις ειδικές θεραπευτικές διατάσεις συστολής καρπού και δακτύλων που σας προτείνουμε με τη θεραπεία μας Pain Release Pressure. Θα πρέπει να εκτελούνται προληπτικά τουλάχιστον δύο έως τρεις φορές την εβδομάδα, σε οξείες περιπτώσεις έξι φορές την εβδομάδα. Εάν υπάρχουν ήδη κόμβοι πλούσιοι σε άλατα ασβεστίου στους τένοντες, η θεραπεία μας Pain Release Pressure σημειώνει, επίσης, καλά αποτελέσματα. Διότι παρουσιάζει τρομερό ενδιαφέρον ότι, αυτοί οι κόμβοι, που δεν μπορούν να αποδομηθούν αυθόρμητα, μέσω της θεραπείας Pain Release Pressure και τις θεραπευτικές διατάσεις συστολής, κινούνται πιο εύκολα μέσα από τον ιστό, έτσι ώστε οι τένοντες να μην παραμένουν σκαλωμένοι.

Ένας περαιτέρω σχολιασμός για το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα. Συνιστούμε ανεπιφύλακτα να αποφεύγετε τη χειρουργική επέμβαση [12]. Πολλές επεμβάσεις πραγματοποιούνται ακόμη, παρόλο που η ιατρική έρευνα πλέον καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα θα πρέπει να αντιμετωπίζεται συντηρητικά, δηλαδή χωρίς χειρουργική επέμβαση. Κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, ο ιστός κόβεται ώστε να υπάρχει επαρκής χώρος στον καρπιαίο σωλήνα και η διέλευση για τον τένοντα να μην είναι πολύ στενή [13]. Αλλά το ερώτημα είναι γιατί γίνεται τόσο στενός ο χώρος κάτω από την ταινία συνδετικού ιστού ονόματι εγκάρσιος σύνδεσμος. Ο λόγος είναι ότι ο ιστός σε αυτή την περιοχή είναι πρησμένος και φλεγμονώδης λόγω της συνεχούς διέγερσης των τενόντων. Και αυτό δεν συμβαίνει επειδή αυτή η φλεγμονή είναι ένα χρόνιο πρόβλημα στο πλαίσιο μιας ασθένειας, αλλά επειδή οι τάσεις πάνω στους τένοντες είναι πολύ υψηλές και γι’ αυτό τρέχουν συνεχώς διαδικασίες επισκευής. Αυτό οδηγεί στη δημιουργία μικρορηγμάτων, τα οποία ο οργανισμός θέλει να επισκευάσει. Συσσωρεύεται εκεί υγρό, το οποίο πρέπει να μεταφέρει θρεπτικά στοιχεία και ανοσοκύτταρα και να απομακρύνει τις απόβλητες ουσίες, προωθώντας περαιτέρω το οίδημα. Και αυτό προκαλεί τον εγκλωβισμό του μέσου νεύρου που διέρχεται από εκείνο το σημείο. Με τη χειρουργική τομή του εγκάρσιου συνδέσμου, δημιουργείται βέβαια ο απαραίτητος χώρος, ώστε τα συμπτώματα να μειώνονται προσωρινά. Ωστόσο, το πρόβλημα της χρόνιας επισκευής των υπερεκπονημένων τενόντων δεν έχει επιλυθεί. Η αιτία της φλεγμονής και του οιδήματος παραμένει άγνωστη. Και η λειτουργία του εγκάρσιου συνδέσμου, που καθοδηγεί τους τένοντες, χάνεται. Εάν οι υπερβολικές τάσεις μειωθούν μέσω των θεραπευτικών διατάσεων συστολής που προτείνουμε, τότε οι επισκευές μπορούν να ολοκληρωθούν και το οίδημα να υποχωρήσει. Κάτω από τον εγκάρσιο σύνδεσμο πάλι υπάρχει περισσότερος χώρος, επομένως το νεύρο δεν συμπιέζεται πλέον, και το μυρμήγκιασμα καθώς και οι πόνοι εξαφανίζονται. Αυτός είναι ο φυσικός τρόπος ίασης του συνδρόμου του καρπιαίου σωλήνα.